sumanjaba.blogspot.com

  हिँड्दै जाँदा यात्रामा साथीहरु भेटिन्छन् अनि, दोबाटोमा पुगेर छुट्टिन्छन् । कसैले छोड्छन्, कोही छोडिन्छन् । रफ्तार सबैको एउटै हुन्न रै’छ । हिँड्ने बाटो सबै एउटै हुन्न रै’छ । पुग्नुपर्ने ठाऊँ पनि आफ्ना–आफ्नै हुँदो रै’छ । तर पनि, साथी चाहिन्छ– लड्दा उठाउनका लागि । टेक्ने ठाऊँ भत्किँदा साथी चाहिन्छ । समाउने डोरी चुँडिन लाग्दा साथी चाहिन्छ । एक्लै हाँस्न सकिँदैन । एक्लै रुन सकिँदैन । खुशी साट्न साथी चाहिन्छ । दुःख बाँड्न साथी चाहिन्छ । दाजु–भाइसँग गर्न नमिल्ने कुरा साथीसँग गर्न मिल्छ । आमा–बाबुलाई भन्न नमिल्ने कुरा साथीलाई भन्न मिल्छ । उसलाई दुख्दा मलाई पनि दुख्छ । मलाई बिझ्ने काँडाले– उसलाई पनि छुन्छ । केही क्षण सँगै बिताएका पलहरुको सम्झना बोकी साथीहरु जीन्दगीको उकालो लाग्छन् । धरतीको पल्लो छेऊ पुगेपनि, मुटुको एक कुनामा बस्ने ठाऊँ दिन्छन् । कोही साथीहरु– जीन्दगीको घामसँगै अस्ताएर गएपनि मुटुमा फूल रोपेर जान्छन् । मेटाएर नमेटिने हुन्छन् । बिर्सिएर नबिर्सिने हुन्छन् । उनीहरुलाई सम्झिँदा– मुहार त्यसै–त्यसै उज्यालो भएर आउँछ । ओ साथी ! साँच्चै तिमीलाई म अति प्रेम गर्छु ।

  कोही रमिता हुन्छन् अनि रमितेहरु रमिता हेर्न थाल्छन् । मनमनै रमाउँछ मानिस अरुको कमजोरी देख्दा । अरु रोएको देख्दा, आफू त्यसरी कहिल्यै नरोएको अनुभव गर्छ मानिस । अरुलाई भोकै देख्दा, आफू अनिकालमा कहिल्यै नपरेको अनुभव गर्छ मानिस । तर, यी सबै हामी पार गर्दै आएका छौं । हामी सबै रोएका छौं । हामी सबै हाँसेकै छौं, बरु कृत्रिम हाँसो नै किन नहोस् । हामी त एक परदेशी हौं । फर्किनुपर्छ एकदिन सबै– आ–आफ्नो दस्तुर बुझाउन । घमण्ड गर्दै, नाक प्वाक्क फुलाउने कारण त म केही भेट्दिन । कति क्षणिक छौं हामी । म एकदिन माटो बन्नेछु, किनकी म माटोबाटै बनिएको थिएँ । यसरी नै कोही माटो बन्लान, त कोही धुँवा बनेर माथि उड्लान् कोही नर्क, कोही स्वर्ग............। यी बाहेक अन्तिम बिन्दु त मानिसको– म केही देख्दिन । कसले भन्न सक्छ– स्वर्ग र नर्क जाने बाटोमा म भट्टी पसल थाप्छु भनेर ? नर्कको मुलढोकामा......... तिम्रो सुसमाचारको केही अर्थ छैन । हीरा–मोतीको केही मूल्य हुँदैन । 

  गोधुली साँझमा म कोठा फकिँदै थिएँ । साँगुरो गल्ली सडकहरुमा लामा काला छाँयाहरु सल्बलाइरहेका । दुइपाङ्ग्रे, तीन पाङ्ग्रे, चार पाङ्ग्रेहरु हतारिँदै बाटो पछ्याइरहेका । मैले भेटेँ उनीलाई श्रृंगारपटारले सजिएकी, ओठभरि रातो लिपिष्टिक पोतेकी  । सोधें –‘बैनी कहाँसम्म ?’ जवाफ दिइन्–‘ऊ पर बजारसम्म ।’ अब म डेराको नजिकमा थिएँ । केही नातिहरुसँग, कोही हजुरबुुवा– साँझको हावामा सुस्ताउन यता–उता गर्दै थिए । नातिहरुको नानाभाँति कचकचले राँकिएका बुढोलाई, झुण्डिँदै एक नातिले सोध्यो– ‘हजुरबुवा, रिमोट कन्ट्रोलर कार कहाँ किन्न पाइँन्छ ?’ झोक्किँदै बुढाले जवाफ फर्काए – ‘जा बाबु तिमी पैसा लिएर बजारमा, त्यहाँ तिमी हरचीज किन्न पाउँछौ केवल आमाबाबु बाहेक ।’ विहानी सबेरै म कलेज हिँडे । उनी फर्किदैँ थिइन् बजारबाट । थारै हाँस्न खोजिन– खुशी अल्मलिइरहेको थियो उसको मुहारमा । शरीर उसको झोलिएको थियो । ठिङ्ग उभिइन्, दोषीको बोध भएझैँ, शुन्य भावमा । हिउँको सिरेटो, मूलको रस पिएर हुर्केकी केटी, यो सहरमा ऊफ.......... । एकान्तमा बसेर कति रुँदी हो । हिजोको त्यो ओठको रातो लिपिष्टक आज कुनै नामोनिशान थिएन । किनकी यो कसैलाई– च...

  बिहानीको सिरेटो मलाई साह्रै प्यारो लाग्छ । जब पूर्वतिर फर्कन्छु, आशा डाँडामाथि झुल्किन्छ, अनि धर्तीको छातीमा छताछुल्ल वर्षिन्छ । रश्मिहरु पहाडको खोँच भएर बग्छन् । रश्मिहरु गरा–गरा भई पहाडको कापबाट तल उपत्यकालाई चियाउँछन् । आहा ! कति सुन्दर सृष्टि ! केही पल भएपनि म दुःखलाई भुलिरहेछु । बहिनी घर बढार्न थाल्छिन् । पिँढीको गमलामुनि कुचो हल्लाउँछिन् । चुँडिएका, ओइलिएर झरेका फूलहरु रद्धीको टोकरीमा हाल्छिन् । त्यतिखेर म – ती ओइली झरेका फूलहरुमा, आफ्नै जीवन देख्छु । धेरै चोटी लडेको मान्छे म । धेरै चोटी हारेको मान्छे म । के यी फूलहरु फेरि फूल्न सक्छन् ? मगमगाउँदो बासना फेरि छर्न सक्छन् ? ओइली झरेको फूललाई फेरि, येशूले मात्र फूलाउन सक्नुहुन्छ । जिउँदो लाशहरु, उहाँमा मात्रै अर्थपूर्ण जीवन भेट्छन् ।

बरु सकिन्छ जीवन, टुङ्गिदैनन् विवादहरु, उर्लंदो खोला सुक्छ बरु, भरिंदैनन् समुन्द्रहरु । सुन्दा–सुन्दै बरु फुट्ला कानको जाली नै, तर अन्त्य हुँदैन बज्न संगीतको धुनहरु । देख्दा–देख्दै धमिलिन्छ होला आँखाको सिसा, तर कहिले थाकिन्छ होला हेरेर यी दृश्यहरु ? जति खाए नि, जति पिए नि तृप्त नहुने, हन्तकाली यी मानिसका भोक अनि प्यासहरु । कुकुर बान्तामा फर्किन्छ, सुँगुर फेरि हिलोमै जान्छ, हाय ! सम्झाएर नसम्झिने समझ नभएकाहरु । बरु गुणलाई बिर्सिने, चोटलाई कहिल्यै माफ नगर्ने, यस्तो अन्यायी पो छ त ! तपाई हाम्रो मनहरु ।

म पुरिएको छु यी सडकहरुका धुलो र हिलोले म निसास्सिएको छु याी गाडीहरुका धुँवाले । चौतारीमा बहने सिरसिरे हावा त्यत्तिकै कत्ति खेर जाँदो हो । तिर्खाएको छु म, मुडुली मृग झैँ, भौंतारिन्छु म जताततै । यो पानी जति पिए पनि मेटिन्न प्यास.......... । यो आँतले खोजिरहन्छ, त्यो गाऊँको पँधेराको मूलको रस । जति टाढा जान्छु म, मलाई खेदिरहेछन् ती गारेटोहरुले, पछ्याईरहेछन् ती खोलानालाले, झक्झक्याईरहेछन् ती डाँडापाखाले । बाध्य हुन्छु म फर्केर हेर्न फेरि, आफ्नै गाऊँ–आफ्नौ ठाऊँ । अनि चिच्याउँछु म अनायसै ‘धन्य, सिद्धिचरण ! कहाँ भनेका रहेछौ र त्यसै.... मेरो प्यारो ओखल्ढुङ्गा ।’

  यो होटलमा काम गरेको पाँच वर्ष भयो । यहाँ म– बाथरुम टल्काउँछु, कार्पेटमा धुलो रहन दिन्न । अझ मलाई त यस्तो लाग्छ– झर्दो धुलोलाई नै टिपेर भ्याकुमक्लिनरलाई ख्वाइदिऊँ । हरदिन– मैले सुम्सुम्याएका सिंगमरमरमाथि टकटक हिँडदा, तपार्इँ शानदार महशुस गर्नुहुन्छ । नाङ्लो जत्रो छाती लिएर हिड्नुहुन्छ । तपाईँलाई ढोकामा कुरिरहेँ । तपाईँ बाहिर निस्किनुभयो । हतारमा हुनुहुन्थ्यो तालिम हलमा पुग्न । मैले भनें– ‘चाँबी मलाई छोड्नुस, मैले तपार्इँको कोठा सफा गर्नु छ । मैले तपाईँको ओछ्यान मिलाउनु छ ।’ तर, तपाईँ दोधारमा पर्नुभयो । अनि मसँगै फेरि भित्र छिर्नुभयो । वालेट मोबाइल गोजीमा हाल्नुभयो । हातमा घडी बाँध्नुभयो । ल्यापटप झोलामा हालेर भिर्नुभयो । अनि कोठाभरि आँखा डुलाउनभयो– कतै तपाईँको मूल्यावान सामान छुटयो कि ! वास्तवमा, यी सबै चीज परमेश्वरका थिए । तपाईको जीवन समेत पनि । तपाईको आफनो भन्ने केही थिएन । म ब्राम्हाण्डको मालिक परमेश्वरको सेवा गर्दछु । म एक उहाँको असल भण्डारे हुँ । म परमेश्वरको छोरा हुँ भन्ने कुरा बुझ्नुभएको भए- ममाथि यत्रो अविश्वास कहिल्यै गर्नुहुनेथिएन ।

  सिरान द्यालल्वाम् माइला परदेशल्वाङ्ग आलिम् । दिदीखो ड्वुक्सो ल्वाङ्गसे कुर आहिप्तु । पिताङ्खेखो बिसि आङ्ग राना आँहिस्सि होथातुम् । दिदी थाम स्याल ल्वाए इम्सेलास साम्मे । आँ ताक्से फ्ल्याप्दुम–फ्ल्याप्दुम दुम्मे । क्र्याम्ख्वा या मातुम्, काकु ड्आखो या मातुम् । ग्ल्वाम्सी या मातुम्, बिसी झिमिक दुम्ब्वाल ऐठन परेदुम्मे । घाँसभारी निक्साक दिदी चौतारालो नाइसिम् । सिरिरिरि फुडिम पौ । फुडिम खो दिदी आङ्ग बुयम स्याँमे स्वाम् ब्रौ । दिदी आँ ट्वाम जाल्मे........! आस्याङ्ग द्यान्चाल– आल्वाम्से माइलाखो चिनारुपे ग्वाक्तुमें थियो, दिदी आँ फ्याम्ट्वाल फुटिर च्वाप्साक् बाँसुरी ट्वाप्तुमें थियो । कोइ–कोइ ब्ल्यान्चाम, कोइ–कोइ सिचाम कसम जोउचिमें थियो । दिदी ह्याठ्ठो हिसिम् । प्वाण्ढवल्वाम् ठोबे स््वाँ...........देम्मे । क्वाट स्वान्ढ्वाम् खो माइलालाई च्याम्ला पाब्बे । दुधकोशी ह्याठोइ–ह्याठोइ ल्वामें हिप्चाल दिदी आँ ट्वाम् खाचे–खाचे लुम । दिदी फेरि हुरुरुरु ख्राम्मे, पिताङ्खे आँ वार्सिखो भुइँल्वा माँ काङ्काम् स्वाल्चो बञ्जारा तिचो या साकाब्राका ब्राइम्मे ।

  गाउँको यादले सताइरहेछ आज...........! सुस्केराका ती उकाली ओरालीहरुमा पाइला भर्नेहरु,खै ? आज कहाँ कता पुगे? मेरो गाउँ आज- नाबालक र आँगन परदेश हुनेहरुको मात्र देश भएको छ रे । पसिनाले भिजेका गराहरुमा वनमारा फस्टाउँदै होलान् । खुइ्यया मारेका ती गोरेटोहरु काँडेघारी भए होलान् । साह्रै कराउँथिन साइँली बज्यै चौठीमा काँक्रो र फर्सी दुई टुक्रा हुँदा । सुनेको छु तिनी त अस्ति नै परलोक भइन् रे । परदेश जानेहरुको यादमा गाउँ कति रुँदो हो । सल्लाघारीको सुसेलीमा रमाउने बैनीहरु सबै पराई घर गइसके रे । चिप्लेटी खेलेका ढुँङ्गाहरुमालेऊ परिसक्यो होला । कसले कोर्ला अब ती ढुङ्गाहरुमाथि बाघचालको घेरा ? पौडी खेल्न सिकेका दहहरु- साउने बाढीले पुरिसक्यो होला । रिङ्गटा चल्ने गरी बजाउन सिकेका- ती जंगलहरुमा अब कसले बजाउला बाँसुरी ? प्रकृतिको सिद्ध स्वरुप डाँडापाखाको अनुपम सौन्दर्यता, जसलाई देखेर परमेश्वरको प्रशंसा गर्न सकिन्थ्यो । एक डाँडाबाट चिच्याउँथे म, हावाको वेगले त्यही आवाज- टाढा कन्दरा डुलेर फेरि म सम्म फर्किन्थ्यो । यस्तो सुन्दर मेरा गाऊँ......! अब गोधुलीमा भञ्ज्याङ्गहरु हुँदो- गाठालेहरुको कल्याङ्गमल्याङ्ग...

  म त चाहन्न आत्मा गुमाउन, सारा संसार हात पारेर । पुरिएर थुप्रो हीरा–मोतीले, जीन्दगीमा आखिर मृत्युदेखि हारेर । बरु नचिनोस् मलाई कसैले म के खान्छु, म के पिउँछु भनेर । कहाँ जान्छु, किन जान्छु ? म किन यस्तो झुत्रो देखिन्छु भनेर । बरु नदेखोस मलाई कसैले, नखोजोस मलाई कसैले । म त चाहन्न मान–सम्मानका खदाहरु धार्मिकताको वस्त्रलाई मैलो पारेर । चर्चाको शिखरमा डुल्दा–डुल्दै अनन्त जीवनलाई गुमाएर । बरु म कमजोर नै भइरहुँ अरुले निरीह नै देखिरहुन् सोझो, लाटो, मुर्ख नै सम्झुन् कि म सजिलै मलाई– वारपार छेड्ने मित्रहरुलाई माफ गर्न सकुँ । तर म हावामा मुक्का हानिराखेको छुइँन । जीन्दगीको यो यात्रामा– अँध्यारोमा एक्लै दौडिराखेको छुइँन । म निशानातिर अघि बढिरहेछु, मैले गन्तव्यतिरको बाटोमा पाइला चालिरहेछु । बरु मसँग केही पनि नहोस् तर महिमित शरीरमा तुरहीको आवाजसँगै झस्किएर बिउँझिँदा मसँग अनन्त जीवनको चाँबी होस् ।

म यी बाटोहरुमा हिँडिरहेछु । मेरा खुट्टाहरु जवान मृगका जस्ता छन् । यसैले, म मेरो चर्च, दगुर्दै एकैछिनमा पुग्छु । तर, यस्तो पनि दिन आउनेछ, कुनै दिन यही दूरी छिचोल्न म एकघण्टा अगाडि नै यात्रा थाल्नुपर्नेछ । अर्थात् म पैदल हिँड्न असमर्थ हुनेछु । तापनि परमेश्वर ! म तपाईलाई भूल्नेछैन । अहिले म सुरिलो स्वरमा गाउँछु । विभिन्न धुनहरुमा तपाईको प्रेमको भाका गाउँछु । यिनै बोलीहरुले तपाईको महानताको बयान गर्छन्, तपाईको प्रेमको गवाही दिन्छन् । तर मलाई यो गलाले सधैं साथ दिनेछैन । एकदिन यो स्वर फाटेर जानेछ । आवाजहरु सुकेर जानेछन् । तापनि परमेश्वर ! मेरो अन्तरात्माले सधैँ तपाईको प्रेमको गीत गाउनेछ । तपाईको गुणगानमा यी ओठहरु चलमलाउनेछन् । अहिले जब म ऐना अगाडि उभिन्छु, अनि आफैँलाई हेर्छु । तपाईले मलाई कति सुन्दर बनाउनुभएको ! वाह ! परमेश्वर ! यो माटोको डल्लोलाई जुन आकार दिनुभयो, यसबाटै तपाईका प्रशंसा गर्ने थुपै्र कारणहरु छन् । तर कमलको पूmलझैँ म सधैँ फक्रिरहनेछैन । गुलाबको फूलझैँ सधैँ हाँसिरहनेछैन । ओइलिएर जब नुहिन्छु, मानिसहरु बूढो रुख जत्ति पनि मलाई हेर्नेछैनन् । जब मेरो पटुका अर्कैले कसिदिनेछ, अनि मैले ...