१. म्वाल कुर्चामः
क्वाटखेप ‘रिबे कान्छी’न्वा मुई चौताराल भ्mयाम्मै रवाम्सिम्; उङ्गुई चेल पाऊम्ः ‘ड्वाम्वा ड्वाम्वा रिबे, आचुङ्ग म्वाल कुर्नुम्याङ् ?’ रिबे ख्रिःख्रि ¥याण्डा ¥यासै ‘राम्पाठेपल्वाम् साइँलाङ्ग म्वाल कुरुम्याँसे’ वाँआप । ‘ए ! लु क्वाट्छिन् नाइँनुक वाखा ल्वास्ता है रिबे’ वाअुमाक आः ल्आम् ख्वाअुम् । आम् योरल्वा आमाई आरान्चे योर थिएन, आस्याङ्गभने ‘रिबे’ म्वाल भारीन्वा चौतारालो नाइसिमेङ् थियो । मकै फुच्चाम समय थियो । आः ट्वाम्–ट्वाम्ल्वा आमः चै निकै काजु ‘रिबे’ रै वायुँम् ।
तर, ६ महिना नउठाँ सप्पै द्याल बुम्माक कछरिक बाम्मे । खाचिल ‘रिबे’ निक्बिमाक् चेलपाब्बेः ‘लु द्याम् सोट, आचुङ्ग म्वाल कुर्नुम्याँङ उनुखो ?’ सिस्कोको ‘रिबे’ ख्राम्सै सोऊः ‘आचुइँ आँ आत्तिसे; ह्योयाम् राम्पाठेपल्वाम साइँलाङ् ।’ आम योरल्वा चैँ निकै आपत् थियो......... आस्याङ्गभने ‘रिबे’ आँ म्वाल निकै उटु पिमेङ्ग रै’छाना । ६ महिनाम गर्भ रै म्वालःलो ।
२. गोरुखो कुर्चामः
क्वाटखेप ‘राम्पाठेप’ल्वाम साइँलाखो आँ जाबा कुमाले कुर्सुमाक हिनमे समयलो बेबातिचोखो बारील्वा जुराबआँ भकुण्डो बने पासाक माङ डुम् चाम्दो पाङ्मेङ् क्वाफुदिम् । इम्बोलौ ह्योम् भाइलाम् बारीलो क्वाट गाई न्वा गोरु नो जोल प्वाचोसेङ् पुँचिम् । इम्दा गाईखो गोरु माल्सुमेङ् रैछाना । तर क्वाचाल चै गोरुखो क्या गाई ख्याडा पौउमेङ् हिम्मे । आम् आमाखालम्या योर होउ !
जाबाखो पापालाई चेल पातुम्ः ‘ह्योम् गाइ न्वाः गोरुन् आम् र्वाँचिम्याङ् पापा ?’ साँइलाखोः ‘हल्ला आपात्, गोरुखो गाई कुर्सुम्याङ् बेबाखो आक्वाई । आकोटः ।’ तर बेबा मुयोङ् ट्वाम् दा हो, ट्वाम् से आड्डु रै । फेरि, चेल पौः ‘उङ्को गाईखोको गोरु कुर्सुमेङ् हिब्बे उङ्गु दा !’ साँइला लिबालिबः बाः । रिस खो टुँःटुक्टुम् ।
३. य्वाच्वा गुम्सा्ेः
लाक्बुन्चो ब्वाम्बार मुई ब्आईसिम् । तर इम पैना खार्बुवा मकै जासि आदुईसी । आस्याँ द्यान्चालः गुम्सो याम् द्याम् । आस्ज्वाक् योर हो ? य्वाच्वा ब्याँठ्वाँखो बाल्चीङ् मुण्ढा छ्वाट–छ्वाट ट्याच्वा; तर, य्वाच्वा गुम्सोखो आमाई आट्च्वा । आमेई आँःब्वाँमवाँ खप्पर से रै ।
केही वाम्बूले उखानहरुः
१. ग्यार्किक् यार्किम् ।
२. चाक्चो मुयोङ् सेकीक् साक्चो ।
३. हलसी ढिर्सुम्, माल्सुमाक् तिर्सुम् ।
४. ज्वाक्तिक् ब्वाक्तिम् ।
५. चालिक राक्तिक् क्रातुम्, बेबा राक्तिक् गाल पातुम् ।
६. फुर्चो भालेङ् सामा आड्डु ।
७. माल्साक् तिर्सिम्, लोइक् ब्लाः ।
८. ङासिक् ङासिस् माल्सुम्, योर ख्वा योर से माल्सुम् ।
९. छन्डा पाइक् कन्ढा जिबः ।
केही वाम्बुले टुक्काहरुः
१. शुङ्कार प्वाचो ।
२. स्याण्डु प्वाचो ।
३. आँः बुसे नाइचो ।
४. जुया प्वाचो (टाइचो) ।
५. स्वाल्परे स्याँः पुचो ।
(पितुप् योरः आमभाटालाम् योर क्वाचाल आबाक्चो योर से चै आत्तिः, आस्तिवाइँ हजुरतिचोङ् ¥याण्डाई बुः ह्वाला; रिस याः बुः ह्वाला । तर, रान्चो ट्वाम् ड्अिवाखो क्वातिग्वाक्चा अनुरोध बाः है । हौबाः सप्पैलाई । )
क्वाटखेप ‘रिबे कान्छी’न्वा मुई चौताराल भ्mयाम्मै रवाम्सिम्; उङ्गुई चेल पाऊम्ः ‘ड्वाम्वा ड्वाम्वा रिबे, आचुङ्ग म्वाल कुर्नुम्याङ् ?’ रिबे ख्रिःख्रि ¥याण्डा ¥यासै ‘राम्पाठेपल्वाम् साइँलाङ्ग म्वाल कुरुम्याँसे’ वाँआप । ‘ए ! लु क्वाट्छिन् नाइँनुक वाखा ल्वास्ता है रिबे’ वाअुमाक आः ल्आम् ख्वाअुम् । आम् योरल्वा आमाई आरान्चे योर थिएन, आस्याङ्गभने ‘रिबे’ म्वाल भारीन्वा चौतारालो नाइसिमेङ् थियो । मकै फुच्चाम समय थियो । आः ट्वाम्–ट्वाम्ल्वा आमः चै निकै काजु ‘रिबे’ रै वायुँम् ।
तर, ६ महिना नउठाँ सप्पै द्याल बुम्माक कछरिक बाम्मे । खाचिल ‘रिबे’ निक्बिमाक् चेलपाब्बेः ‘लु द्याम् सोट, आचुङ्ग म्वाल कुर्नुम्याँङ उनुखो ?’ सिस्कोको ‘रिबे’ ख्राम्सै सोऊः ‘आचुइँ आँ आत्तिसे; ह्योयाम् राम्पाठेपल्वाम साइँलाङ् ।’ आम योरल्वा चैँ निकै आपत् थियो......... आस्याङ्गभने ‘रिबे’ आँ म्वाल निकै उटु पिमेङ्ग रै’छाना । ६ महिनाम गर्भ रै म्वालःलो ।
२. गोरुखो कुर्चामः
क्वाटखेप ‘राम्पाठेप’ल्वाम साइँलाखो आँ जाबा कुमाले कुर्सुमाक हिनमे समयलो बेबातिचोखो बारील्वा जुराबआँ भकुण्डो बने पासाक माङ डुम् चाम्दो पाङ्मेङ् क्वाफुदिम् । इम्बोलौ ह्योम् भाइलाम् बारीलो क्वाट गाई न्वा गोरु नो जोल प्वाचोसेङ् पुँचिम् । इम्दा गाईखो गोरु माल्सुमेङ् रैछाना । तर क्वाचाल चै गोरुखो क्या गाई ख्याडा पौउमेङ् हिम्मे । आम् आमाखालम्या योर होउ !
जाबाखो पापालाई चेल पातुम्ः ‘ह्योम् गाइ न्वाः गोरुन् आम् र्वाँचिम्याङ् पापा ?’ साँइलाखोः ‘हल्ला आपात्, गोरुखो गाई कुर्सुम्याङ् बेबाखो आक्वाई । आकोटः ।’ तर बेबा मुयोङ् ट्वाम् दा हो, ट्वाम् से आड्डु रै । फेरि, चेल पौः ‘उङ्को गाईखोको गोरु कुर्सुमेङ् हिब्बे उङ्गु दा !’ साँइला लिबालिबः बाः । रिस खो टुँःटुक्टुम् ।
३. य्वाच्वा गुम्सा्ेः
लाक्बुन्चो ब्वाम्बार मुई ब्आईसिम् । तर इम पैना खार्बुवा मकै जासि आदुईसी । आस्याँ द्यान्चालः गुम्सो याम् द्याम् । आस्ज्वाक् योर हो ? य्वाच्वा ब्याँठ्वाँखो बाल्चीङ् मुण्ढा छ्वाट–छ्वाट ट्याच्वा; तर, य्वाच्वा गुम्सोखो आमाई आट्च्वा । आमेई आँःब्वाँमवाँ खप्पर से रै ।
केही वाम्बूले उखानहरुः
१. ग्यार्किक् यार्किम् ।
२. चाक्चो मुयोङ् सेकीक् साक्चो ।
३. हलसी ढिर्सुम्, माल्सुमाक् तिर्सुम् ।
४. ज्वाक्तिक् ब्वाक्तिम् ।
५. चालिक राक्तिक् क्रातुम्, बेबा राक्तिक् गाल पातुम् ।
६. फुर्चो भालेङ् सामा आड्डु ।
७. माल्साक् तिर्सिम्, लोइक् ब्लाः ।
८. ङासिक् ङासिस् माल्सुम्, योर ख्वा योर से माल्सुम् ।
९. छन्डा पाइक् कन्ढा जिबः ।
केही वाम्बुले टुक्काहरुः
१. शुङ्कार प्वाचो ।
२. स्याण्डु प्वाचो ।
३. आँः बुसे नाइचो ।
४. जुया प्वाचो (टाइचो) ।
५. स्वाल्परे स्याँः पुचो ।
(पितुप् योरः आमभाटालाम् योर क्वाचाल आबाक्चो योर से चै आत्तिः, आस्तिवाइँ हजुरतिचोङ् ¥याण्डाई बुः ह्वाला; रिस याः बुः ह्वाला । तर, रान्चो ट्वाम् ड्अिवाखो क्वातिग्वाक्चा अनुरोध बाः है । हौबाः सप्पैलाई । )