Skip to main content

वाम्बूले भाषाको भेऊ– भागः १ (चिकाब आख््रवाम्सिचो योर)



१. म्वाल कुर्चामः
क्वाटखेप ‘रिबे कान्छी’न्वा मुई चौताराल भ्mयाम्मै रवाम्सिम्; उङ्गुई चेल पाऊम्ः ‘ड्वाम्वा ड्वाम्वा रिबे, आचुङ्ग म्वाल कुर्नुम्याङ् ?’ रिबे ख्रिःख्रि ¥याण्डा ¥यासै ‘राम्पाठेपल्वाम् साइँलाङ्ग म्वाल कुरुम्याँसे’ वाँआप । ‘ए ! लु क्वाट्छिन् नाइँनुक वाखा ल्वास्ता है रिबे’ वाअुमाक आः ल्आम् ख्वाअुम् । आम् योरल्वा आमाई आरान्चे योर थिएन, आस्याङ्गभने ‘रिबे’ म्वाल भारीन्वा चौतारालो नाइसिमेङ् थियो । मकै फुच्चाम समय थियो । आः ट्वाम्–ट्वाम्ल्वा आमः चै निकै काजु ‘रिबे’ रै वायुँम् ।

तर, ६ महिना नउठाँ सप्पै द्याल बुम्माक कछरिक बाम्मे । खाचिल ‘रिबे’ निक्बिमाक् चेलपाब्बेः ‘लु द्याम् सोट, आचुङ्ग म्वाल कुर्नुम्याँङ उनुखो ?’ सिस्कोको ‘रिबे’ ख्राम्सै सोऊः ‘आचुइँ आँ आत्तिसे; ह्योयाम् राम्पाठेपल्वाम साइँलाङ् ।’ आम योरल्वा चैँ निकै आपत् थियो......... आस्याङ्गभने ‘रिबे’ आँ म्वाल निकै उटु पिमेङ्ग रै’छाना । ६ महिनाम गर्भ रै म्वालःलो ।


२. गोरुखो कुर्चामः
क्वाटखेप ‘राम्पाठेप’ल्वाम साइँलाखो आँ जाबा कुमाले कुर्सुमाक हिनमे समयलो बेबातिचोखो बारील्वा जुराबआँ भकुण्डो बने पासाक माङ डुम् चाम्दो पाङ्मेङ् क्वाफुदिम् । इम्बोलौ ह्योम् भाइलाम् बारीलो क्वाट गाई न्वा गोरु नो जोल प्वाचोसेङ् पुँचिम् । इम्दा गाईखो गोरु माल्सुमेङ् रैछाना । तर क्वाचाल चै गोरुखो क्या गाई ख्याडा पौउमेङ् हिम्मे । आम् आमाखालम्या योर होउ !

जाबाखो पापालाई चेल पातुम्ः ‘ह्योम् गाइ न्वाः गोरुन् आम् र्वाँचिम्याङ् पापा ?’ साँइलाखोः ‘हल्ला आपात्, गोरुखो गाई कुर्सुम्याङ् बेबाखो आक्वाई । आकोटः ।’ तर बेबा मुयोङ् ट्वाम् दा हो, ट्वाम् से आड्डु रै । फेरि, चेल पौः ‘उङ्को गाईखोको गोरु कुर्सुमेङ् हिब्बे उङ्गु दा !’ साँइला लिबालिबः बाः । रिस खो टुँःटुक्टुम् ।

३. य्वाच्वा गुम्सा्ेः

लाक्बुन्चो ब्वाम्बार मुई ब्आईसिम् । तर इम पैना खार्बुवा मकै जासि आदुईसी । आस्याँ द्यान्चालः गुम्सो याम् द्याम् । आस्ज्वाक् योर हो ? य्वाच्वा ब्याँठ्वाँखो बाल्चीङ् मुण्ढा छ्वाट–छ्वाट ट्याच्वा; तर, य्वाच्वा गुम्सोखो आमाई आट्च्वा । आमेई आँःब्वाँमवाँ खप्पर से रै ।

केही वाम्बूले उखानहरुः

१. ग्यार्किक् यार्किम् ।
२. चाक्चो मुयोङ् सेकीक् साक्चो ।
३. हलसी ढिर्सुम्, माल्सुमाक् तिर्सुम् ।
४. ज्वाक्तिक् ब्वाक्तिम् ।
५. चालिक राक्तिक् क्रातुम्, बेबा राक्तिक् गाल पातुम् ।
६. फुर्चो भालेङ् सामा आड्डु ।
७. माल्साक् तिर्सिम्, लोइक् ब्लाः ।
८. ङासिक् ङासिस् माल्सुम्, योर ख्वा योर से माल्सुम् ।
९. छन्डा पाइक् कन्ढा जिबः ।

केही वाम्बुले टुक्काहरुः
१. शुङ्कार प्वाचो ।
२. स्याण्डु प्वाचो ।
३. आँः बुसे नाइचो ।
४. जुया प्वाचो (टाइचो) ।
५. स्वाल्परे स्याँः पुचो ।

(पितुप् योरः आमभाटालाम् योर क्वाचाल आबाक्चो योर से चै आत्तिः, आस्तिवाइँ हजुरतिचोङ् ¥याण्डाई बुः ह्वाला; रिस याः बुः ह्वाला । तर, रान्चो ट्वाम् ड्अिवाखो क्वातिग्वाक्चा अनुरोध बाः है । हौबाः सप्पैलाई । )

Leave Your Comments Here!

Popular Posts

क्रिश्चियन युवतीहरुसँग लभ गर्ने गैह्र–क्रिश्चियन साथीहरुले बुझ्नैपर्ने कही कुराहरुः

के तपाईँको कुनै क्रिश्चियन केटीसँग लभ परेको छ ? जबकि तपाईँ एक गैह्र–क्रिश्चियन हुनुहुन्छ । क्रिश्चियन सुन्दरीहरुसँग लभ गर्ने गैह्र–क्रिश्चियन साथीहरुले बुझ्नैपर्ने कही कुराहरुः कोही–कोहीले चर्चमा गवाही बाँडेको सुनेको छुः ‘म सुरु–सुरुमा चर्च केटीहरु हेर्नमात्र जान्थेँ; तर पछि–पछि मैले येशूलाई विश्वास गरेँ; यसरी मैले प्रभुलाई पाएँ ।’ ओहो ! क्याबात ! यस्तो पनि हुन्छ र ? अवश्य हुनसक्छ । साँच्चै केटी हेर्ने नियतले नै चर्च जाने हो भनेता सँधै राम्रो मौका हुनसक्छ; किनकी प्रार्थनाको बेलामा सबैले आँखा चिम्लिने गरिन्छ । उत्निखेर आफूले चाँहि आँखा ठूला–ठूला पारेर चारैतिर जता हेर्न मन लाग्यो उतै हेर्न कसले रोक्ने ?

श्रीमाया आमाको जीवन

कोशीको पानी यो जीन्दगानी सलल जाइजान्या हौ हजुर ! आमाको कोखमा बास मात्रै लिए नि,  कुन देशको मरण हौ हजुर ! ‘नेपथ्य’को यहिँ गीतजस्तै एउटा जीवन देखेँ मैले । लियो टाल्सटायको ‘मानिसलाई कति जमिन चाहिन्छ ?’ नामक रुसी कथामा ‘प्याखोभ’लाई अन्तिममा उसलाई चाहिएको जति जमिन मिल्दछ, तर आफूलाई चाहिएको जति जमिन नपाएको जीवन पनि देखेँ मैले । उहाँलाई सबैले श्रीमाया आमा भन्थे, बडहरा बस्ने आमा भन्थे । म इटहरी बस्न थालेको समयदेखि नै उहाँलाई बेला–बेलामा चर्चमा सँगतिमा आउनुभएको देखेको थिएँ । उहाँ बलबुताले सकुन्जेल चर्च आउनुभयो, तर केही दिन अघि सदाको लागि अस्ताउनुभयो, सायद तुरहीको आखिरी आवाजसम्म ।

गाऊँ घरतिरको एकहप्ते बसाइ (संस्मरण)

धेरै समय पछि गाऊँ फर्केको थिएँ । मण्डली परिवारसँग राम्रो सँगति गर्न पाईयो । परमेश्वरका राज्य बढ्दो छ, बरु छेऊछाऊका मानिसहरु मौन छन्; तर टाढा–टाढाबाट मानिसहरु प्रभुमा फर्केका रहेछन् । घरमा २३ धार्नीको सुँगुर काटिएको रै’छ, पछि म बसुञ्जेल २ वटा गिरिराज भाले सिद्धयाइए । आहालेमा एउटा अनि डोडेनी मामाघरमा एउटा गरेर जम्मा ४ वटा लोकल–गिरिराज भालेहरु चामचुम पारियो दशैँका अवसरमा । घर पुगेको तेस्रो दिन भैसी सुत्केरी भईन्, बिगौति दुध खुब खाइयो, दुधले मुख कुल्ला गरियो । निबुआ र काँक्रा फर्सीको दानाको छोपसँग साँधेर बजाइयो, यो अन्तिम वाक्य देख्दा सायद तपाईँहरु कत्ति जनाको मुख रसाईसकेको हुनुपर्छ । भोराम पाखातिर गएर एक–दुई भारी घाँस काटेर ल्याउने विचार थियो, तर पार्ईएन । वाइली तिर जान पाइएन, फकुल दार्बुतिर जाने रहर अधुरै रह्यो । तर कल्पुम तिर गएँ, कक्षा ३ सम्म पढेको स्कुल घुमेँ, बालापनको यादहरु आँखाभरि नाचे । ब्ओकुला फुटबल मैदान तिर गएँ, पिङ्ग खेलेँ, रमाएँ । सकेसम्म गाउँका यादहरु मोबाइलमा खिँचे । कतिपय तस्वीरहरु तपाईँहरुले देखिसक्नुभएको छ ।

सुन्दरताको बारेमा केहि कुरा...

Photo of the girl is taken from Google. Thanks!  कसलाई मन नहोला सुन्दर नदेखिने ! को नराम्री हुन चाहन्छ ? बरु ब्युटी पार्लर धाएर होस्; ब्युटीप्लस एप चलाएर होस् वा अलिक कडा रुपमा भन्दा मैदाको पिठो घसेर नै किन नहोस ? सबैलाई ह्याण्डसम हुनुपरेको छ । सबलाई ब्युटीफुल हुनुपरेको छ । तर कतिपय स्मार्ट र आदर्शवान मानिसहरु भन्ने गर्छन् ‘अनुहार राम्रो भएर के गर्नु ? व्यहोरा पो ठीक हुनुपर्छ नि !’ अति राम्रो कुरा मान्छेको सुन्दरता जस्तोसुकै होस्, व्यहोरा ठीक हुनुपर्छ; चरित्र राम्रो हुनुपर्छ । तरपनि मानिसहरु जीऊ पूरै घनश्याम वर्णको भएप नि अनुहारको भाग जत्तिलाई गोरो बनाउन प्रयास गर्न छोडेका छैनन् । वास्तवमा सबै मानिस राम्रा छन् । सबैको आ–आफ्नै सुन्दरता छ । तर कतिपय अवस्थामा सुन्दरता; छालाको गोरोपनबाट नापिन्छ । यहाँ कोही काला छन्, कोही हल्का काला; अनि गहुँगोरो, गोरो र अति गोरो पनि । गोरोपन टल्किने नै; लगभग खुइल्याए जत्तिकै ।

समाधान नहुने समस्याहरु (आखिरी घडीहरु)

यो संसार शैतानको हातमा छ भन्दा थुप्रै विश्वासीहरुलाई अपत्यारिलो र अस्वीकार्य हुनसक्छ । तर बाइबलका केही खण्डमा यस कुराको ठोकुवा गरिएको छ । यदि यो संसारमा शैतानको शासन नभएको भए परीक्षाको समयमा प्रभु येशुलाई ‘म यो सारा अधिकार र यिनको गौरव तपाईलाई दिनेछु, किनभने यी सबै मलाई सुम्पिएका छन्, र म जसलाई इच्छा गर्दछु, त्यसलाई दिँदछु । तपाईंले मलाई दण्डवत गर्नुभयो भने यी सबै तपाईंका हुनेछन् (लुका ४ः६–७)’ भनेर कसरी भन्न सक्थ्यो र ! यो कुरा यशैया १४ः१२–१५ पदसँग पनि सम्बन्धित छ, जसमा शैतानलाई यसरी सम्बोधन गरिएको छः ‘तँ कसरी स्वर्गबाट खसेको छस्, ........तँ....भुइँमा खसालिएको छस्, ......तँ चिहानसम्म खाडलको तल्लो गहिराईसम्मै होच्याइस् ।’ स्वर्गको आफ्नो अधिकार गुमाएपछि शैतान संसारको शासक भएर बसेको छ । बाइबलका यी (युहन्ना १२ः३१, युहन्ना १४ः३०) पदहरुलाई हेर्ने हो भने प्रभु येशुले पनि शैतानलाई संसारको शासक भनेर सम्बोधन गर्नुभएको छ ।